حامد قدوسی در پستی با عنوان چرا ملی گرا نیستم و سپس در جمع بندی نظرات، مباحثی را
در مقوله ملی گرایی مطرح نموده اند که نظرم را به شرح ذیل برای ایشان ارسال نمودم:
فکر می کنم به جا بود جمله کارکرد مثبت یک چیز دلیلی بر اصالت آن نمی شود را در جملات ابتدایی پست قبلی می آوردید تا یک تفکیک اساسی در ذهنها ایجاد و قدرت ادراک آن سهل گردد.
ملی گرایی یک قرارداد نانوشته اجتماعی است و تاکید من بر اجتماع همان مفهوم جامعه آماری است. در تعریف یک جامعه، مجموعه ای از افراد که دارای حداقل یک صفت ثابت باشند که به آن صفت مشخصه می گوییم. به هر حال افرادی که در یک کشور زندگی می کنند و یا به هر حال ملیت یکسانی دارند دارای یک صفت ثابت هستند زیرا مابقی صفات ( مذهب/ فرهنگ/ زبان و ... ) متغیرند.
صفت مشخصه ما را در یک جامعه آماری مشخصی قرار می دهد و تنها تفکیک کننده بین دو جامعه است. صفت مشخصه با اصالت مشخصه متفاوت است. صفت مشخصه یک نوع مرز بندی است و آن هم قرار دادی.
مثال: فتحعلی اسم یک فرد است زیرا او را از فرد دیگری تمییز می دهیم و اصالت و جوهره او را نشان نمی دهد ای بسا فتحعلی شاه هایی هم بوده اند که در هیچ جنگی نیز پیروز نشده باشند!!!!
اما چرا بیشتر جوامع بر صفت مشخصه خود اینگونه وابستگی نشان می دهند و آن را فراتر از جان خود می پندارند.
آیا تشابهی بین دو عبارت " چو ایران نباشد تن من مباد" و " نژاد برتر یهودیان" نیست .
به نظرم این برداشتی است که در وجود همه آدمیان هست و آن " مشخص بودن" یعنی بارز بودن.
انسانها ذاتا دوست دارند دارای وجه تمایز و تشاخص باشند . وجه تمایز و تشاخص یک شاخص تمییز دهنده با سایر جوامع است و دارای اصالت نیست و اخلاق و مفاهیم اخلاقی نیز که در این میان مطرح می شود قراردادی است برای حفظ صفت مشخصه.
لذا در عبارت فوق " اگر ایران نباشد آنگاه تن من مباد" مجموعه ای از باید ها و نبایدهایی است که عناصر آن جامعه وضع نموده اند.
چرا ملی گرایی، اصالت نیست؟
زیرا عامل ایجاد کننده آن اصیل نیست. " از کوزه آنچه تراوش کرده ما را به آن نتیجه می رساند که در او چیست". یعنی بین اثر و موثر یک سنخیتی وجود دارد. فرض کنیم در یکی از شهرهای مرزی زلزله ای اتفاق می افتد، ملی گرایی حکم می کند که به آنها کمک کنیم حال اگر چند صد متر آن طرف مرز ( داخل کشور همسایه ) این اتفاق افتد دیگر ملی گرایی حکمی در این زمینه ندارد و اگر کمک کنیم وجه انسان گرایی داشته نه حکم ملی گرایی. حال چه عاملی سبب شد در شعاع مثلا 100 متری این طرف و آن طرف مرز یک حکم ( ملی گرایی ) اعتبار خود را از دست بدهد. آن عامل صرفا مرز جغرافیایی است که آن خود توسط خود ما قرارداد شده است .بنابراین ملی گرایی اعتبار خود را عمدتا از عاملی می گیرد که خود آن عامل دارای اصالت وجود نیست.
از طرفی وجهی از ملی گرایی در کشور ما که به تاریخ و تمدن گذشته خود افتخار می کند و بواسطه آن تمدن خود را صاحب اصالت می داند شاید فراموش کرده است که در زمان خلق این تمدن و شکوه تاریخی، نقشه جفرافیایی ایران بسیار گسترده تر از وضعیت فعلی بوده است بنابراین مثلا افغانستان و بحرین نیز که در آن زمان جزیی از این تمدن بوده اند بایستی مشمول ملی گرایی ایرانی قرار بگیرند در حالیکه چنین نیست و به صرف آنکه امروز در قلمرو دیگری واقع است و نام دیگری به غیر از ایران دارد مشمول حکم نمی گردد.
نکته دیگر اینکه اگر قرار است اصالتی قائل شویم بهتر است در یک جامعه جهانی به دنبال یک صفت مشخصه باشیم و سایر صفات متغیر باشند حتی ملیت ها و مرزها و زبانها و غیره.
آیا این صفت مشخصه جز" انسان بودن "می تواند باشد.
انسان( بما انه هو انسان ).
همه جهانیان در یک صفت ثابتند و آن اینکه به هر حال انسانند و مابقی صفات متغیرند. دیگر مرز و ملیت و نژاد و رنگ و زبان صفات متغیری هستند که البته مورد احترام. بدیهی است تمام صفات مشخصه زیر مجموعه ای از این صفت هستند. لذا من بیش از آنکه به سروده چو ایران نباشد تن من مباد به مراتب اهمیت کمتری می دهم تا این سروده " بنی آدم اعضای یکدیگرند" .
پیش ازآمدن تو آبی آرام اجازه جاری شدن را ندارد
شقایق عاشق عید است و منتظر
آسمان غمگین است و چشم براه
پیش از آمدن تو قلبها بی ستاره و تنها....
غروب بی افق و سپیده دم بی نور....
فاصله ها مبهم و رویاها حقیقتی تلخ...
عشق احساسی غریب است وبهار بی مفهوم و پوچ.
پیش از تو چشمها در حسرت یک نگاه عاشقانه
وچراغ ساحل آسودگی ها در بی کرانی دریا ناپدید
پیش از تو نیازمند چیزی بودم که باورش کنم
و تو در راهی آرام و بی وقفه
اکنون به برکت آمدن توست...
که معنای واقعی شکفتن عشق را درک میکنم
نشسته ام به انتظاری شیرین تر از هر شاخه نباتی . همین
سلام خسته نباشید منو شناختید همسفریتون عالی بود به وبلاگ حقیرانه ما سری بزنید ممنون
سلام منم از اشنایی با شما خوشحالم و استفاده کردم. به نظر میرسه شما یک تجدید معنا در واژه ملیت گرایی داشتید که این معنا از نظر ناسیونالیست ها ملی گرایی محسوب نمیشود. موفق باشید
سلام. هر چند این روزها خسته تر و خالیتر از آنی هستم که بخوام حرف بزنم ولی گفتم که بیام و جوابی هر چند کوچک به محبتهای شما بدم. من خودم به شخصه با شما خیلی موافقم.
این مرزبندیها همه قراردادی هستند چه بسا که از استادی شنیدم که قبل از قرن ۱۸ به معنای امروز مرز و کشور نداشتیم و گویی هم اکنون دوباره جهان داره به سمت برداشتن این مرزها پیش میره.
جدا از ملی گرایی ما در زمینه های دیگر هم انواع گرایی ها رو داریم که این گرایی بازی ها باعث میشه خیلی موقعها یک ملیت، یک فرهنگ یا یک مذهب خود را برتر و محق بداند و این به نظرم خطر بزرگی است. چرا که در آن لحظه که خود را صاحب حقیقت دانستی، آن زمان زمان مرگ ملیت، فرهنگ و مذهب توست. شاید اتفاقی که الان داره برای ما می افته هم همین باشه . . .
موفق باشید و شاد.
دقیقا!
یاد و قتی افتادم که اخر مراسم مذهبی دعا میکنن ؛خدایا همه بیماران اسلام رو شفا بده؛
و من همیشه تو دلم میگم؛ خدایا همه بیماران رو شفا بده؛
مرزبندی های بین کشورها شبیه همون مرزبندی بین انسانهاست. اگه بتونم همه رو دوست داشته باشم هنر کردم نه اینکه فقط خانواده ام رو.
بهتون تبریک میگم